صبحدم که باد…
صدایِ قهقه یِ زعفران را از لابه لایِ گلبرگهایِ ارغوانیَش میدُزدَد
و همچون پیچکِ تنیده…
خود را به شوکتِ باغستانِ بِه میسپارد
وقارش را چون راهزنی چابکدست به تاراج میبَرَد
آنگاه خرامان در بیشه زارِ جوانی با رامشگرانِ گَزَنه همراه میشود
و سرانجام
آنجا که آفتاب بر رویِ شبنم هایِ بوتهٔ چای چشمک میزند
خود را رها میسازد.
ترکیبات دمنوش
تصنیفی به وقت نوشیدن
نیکوترین مجالِ نوشیدن
واژه نامه
به جان بردن: زندگی کردن.
تصنیف : قطعه شعری که به آهنگ طربانگیز خوانده میشود، ترانه، سرود.
پیاله: فنجان، ظرفی که در آن آشامیدنی بنوشند.
چابکدست: ماهر، تیز و فرز.
خرامان: عشوهکنان، نازروان.
رامشگر: سرودخوان، نوازنده.
رسم: سنت و قاعده، آداب.
ساز کردن: مهیا کردن، آماده کردن، به وجود آوردن، آفریدن.
شوکت: بزرگی، شکوه.
کفچه: قاشق کوچک.
گشت هستی: گردش هستی، سیاحت هستی.
مجال: فرصت.
میزان: اندازه، مقدار.
وقار: آرامی، شکوه و جلال.
- از طلوع تا قلب آسمان: در اینجا منظور از طلوع خورشید تا رسیدن خورشید به میانه آسمان که زمان ظهر است، میباشد.
- نیکوترین مجال نوشیدن: بهترین زمان نوشیدن.
- به خوشیِ بودِ هر همنشین شور: در اینجا منظور بهترین روش آماده کردن دمنوش برای لذت بردن بیشتر است.
- میزان است به یک کفچه دمنوش در پیاله : به مقدار یک قاشق از دمنوش در فنجان.
- به جان ببرد به گشت هستی: زندگی کردن در گردش هستی.
گیاه نامه
زعفران: زعفران یا زَرپران گیاهیست که ریشه تاریخی آن به ایران برمیگردد و گرانبهاترین ادویه جهان است. این گیاه کوچک که در زمان رویشش اول گل آن از زمین میروید و بعد ساقهها و برگها، دارای گلی با گلبرگ ششپر بنفشرنگ است. زعفران طبع گرم و خشکی دارد و گیاهیست نشاط آور و بهبودی برای افسردگی. گلبرگهای این گیاه جادویی که به ادویه خورشید معروف است خاصیتی ضد سرطانی، ضد التهاب و ضد افسردگی دارند. در تصاویر تاریخی و اسطورهها الهههایی مشغول به چیدن کلاله گیاه زعفران برای مصارف درمانی هستند و رنگدانههای زعفران در نقاشیهای پیشاتاریخی یافت شده است. زعفران این طلای سرخ در تاریخ قصههای زیادی با خود همراه دارد.
چای سیاه: چای سیاه نام یک نوشیدنی است از گیاهی به نام کاملیا سیننسیس، که از برگهای این گیاه چای درست میکنند. بوته چای برای اولین بار در چین شناخته شد. چای علاوه بر اینکه یک محصول زراعی شناخته میشود، دارای فرهنگ و رسومات نوشیدن متفاوتی و متعددی در ایران و کشورهایی مثل چین، روسیه و انگلستان است. برگ سبز چای سرشار از آنتیاکسیدان، کافئین، منیزیم، پتاسیم، سدیم و بسیاری دیگر است. طبع آن گرم و خشک است و پژوهشگران به این نتیجه رسیدهاند که خوردن دست كم یک فنجان چای سیاه در طول روز، ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد. چای از رشد سرطان جلوگیری میکند و همچنین خون را تصفیه کرده و فشارخون را کنترل میکند.
گزنه: گزنه با نام دیگر انجره، گیاهی علفیست با برگهای پوشیده از کرکهای گزنده که به صورت خودرو در ییلاقات اطراف تهران و استانهای مازندران و گیلان و بسیاری از دامنهها رشد میکند. طبع این گیاه گرم و خشک است و از گیاهان بسیار مفید برای درمان بیماریهای پروستات است. باعث کاهش قند خون در افراد دیابتی میشود و تصفیه کننده سینه و ریه است. در مازندران با این گیاه غذایی درست میکنند که به آش گزنه معروف است.
به: به میوه درختی است از گونه گلسرخیان با برگهایی که پشتشان کرکدار است. گوشت این میوه خشک و کرکیست و طعمی تقریبا ترش و گس دارد. طبع گرم رو به معتدل دارد و با طبعهای مختلف نیز سازگار است. میوه به و هسته آن خواص متعدد فراوانی از جمله درمان بیماریهای گوارشی، درمان تنگی نفس و مشکلات تنفسی، بهبود عملکرد مغز و درمان گلودرد و سینهدرد را داراست.
موسیقی
هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم نبود بر آتش میسرم که نجوشم
*سعدی
ماهور یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی است که در عین حال یکی از مفصلترینها نیز هست و به عقیدهی برخی، ماهور همان گام بزرگ یا ماژور در موسیقی غربی است. دستگاه ماهور شاد و دستافشان است به مانند تصنیف مرغ سحر. و دارای احساس شجاعت، شادی و امیدواری توصیف شده و آواز ماهور آوازی باوقار است که خواننده با انتخاب شعر مناسب میتواند به آن ابهت بدهد.
بیشتر گوشههای ماهور حالتی شاد دارند و برای اجرای مارشهای پرهیجان یا قطعههای طربانگیز به کار میروند. به گفته محمدرضا شجریان، دستگاه ماهور به طور خاص در موسیقی محلی کردستان و لرستان رواج دارد مانند تصنیف قافله چی با صدای عباس کمندی.
امروزه دستگاه ماهور از گستردگی ویژه ای برخوردار بوده و گوشههای بسیاری را در خود جای داده است.
نمونههایی از تصنیفها در دستگاه ماهور به شرح زیر هستند:
تصنیف معروف سپیده از محمدرضا لطفی با شعر هوشنگ ابتهاج و آواز محمدرضا شجریان.
در موسیقی متن فیلم دلشدگانِ علی حاتمی ، تصنیفی با همین نام که توسط استاد حسین علیزاده اجرا شده است.
تصنیف آهنگ وفا از آلبومی همنام که آن نیز از خواندههای محمدرضا شجریان است و در گوشههای راک اجرا شده است.